Kamulaştırmaya İtiraz ve Kamulaştırmada Bedel Tespiti Davası

Kamulaştırma, özel mülkiyette bulunan taşınmazların idare tarafından alınan karar kapsamında bedeli ödenmek suretiyle idare adına tescil edilmesini ifade eder.

Kamulaştırma kararı idare tarafından kamu yararının tespiti halinde alınmakta ve taşınmaz sahibine kararla birlikte tespit edilen değer bildirilerek, uzlaşma görüşmelerine ilişkin davet tebliğ edilir.

Bu süreçte, taşınmaz sahibi kamulaştırma kararına karşı dava açabileceği gibi kamulaştırma bedelini kabul etmeyebilir.

1. Kamulaştırmaya İtiraz Davası

Bir taşınmazın kamulaştırılmasına karşı malikler veya hak sahipleri tarafından açılan bir dava türüdür. Bu dava, genellikle 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu çerçevesinde yürütülür ve idarenin gerçekleştirdiği kamulaştırma işlemlerine yapılan kamulaştırma işleminin iptali talepli bir başvuru yoludur. .

Kamulaştırmaya İtiraz Davasının Başlıca Koşulları;

Kamulaştırma İşleminin Hukuka Aykırı Olması:

1. Kamu yararı kararının bulunmaması veya usule aykırı olması,

2. Kamulaştırma belgelerinin eksik ya da hatalı olması,

3. Maliklere ya da ilgililere usulüne uygun tebligat yapılmaması,

4. Kamulaştırma Kanunu'nda öngörülen diğer prosedürlere uyulmaması.

   
   

Hukuki Menfaat:

• Davayı açacak kişinin, taşınmazda mülkiyet veya sınırlı ayni hak sahibi olması gerekir.

  
  

Süre:

• Kamulaştırma işleminin hak sahibine tebliğinden itibaren 30 gün içinde dava açılması gerekir (2942 sayılı Kanun madde 14).

  
  

Davanın Tarafları:

• Davacı: Taşınmazın maliki, zilyedi veya ilgili hak sahibi.

• Davalı: Kamulaştırmayı yapan idare.

  
  

Yetkili ve Görevli Mahkeme:

• Taşınmazın bulunduğu yer idare mahkemesi yetkilidir. Ancak, bazı durumlarda işlem niteliğine göre Asliye Hukuk Mahkemesi'nde de dava açılabilir. Davacı, kamulaştırma işlemi uygulanmadan önce yürütmenin durdurulması talebinde bulunabilir. Bu talep, davanın devamı süresince işlemin uygulanmasını engeller.

  
  

Karar:

• Kamulaştırma İşlemi İptali: Mahkeme, hukuka aykırılık tespit ederse, kamulaştırma işlemini iptal eder.

• Red Kararı: Mahkeme, işlemin hukuka uygun olduğuna karar verirse, kamulaştırma devam eder.

  
  

İstinaf ve Temyiz:

• Mahkeme kararına karşı, istinaf ve temyiz yolları açıktır.

  
  

Kamulaştırmaya İtirazda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

1. Usulü Eksikliklere Dikkat Edilmesinin Önemi: Kamulaştırma işlemleri sırasında yapılan herhangi bir usul hatası (örneğin, maliklere eksik bildirim) davanın sonucunu etkileyebilir.

   
   

2. Kamu Yararı Unsuru: Kamulaştırma, yalnızca kamu yararı amacıyla yapılabilir. Kamu yararının bulunmadığı bir kamulaştırma işlemi hukuka aykırı sayılır.

   
   

3. Özel Şartlar:

   • Acele Kamulaştırma Durumu: Acele kamulaştırmada, itiraz süreci farklı şekilde ilerler. Bu tür davalarda genellikle idarenin kamu yararı gerekçesi çok daha detaylı incelenir.

     
     

4. Uzlaşma Süreci: Kamulaştırmaya itiraz etmeden önce uzlaşma talebinde bulunulması gerekebilir. Uzlaşma sağlanamaması halinde dava açılabilir.

Kamulaştırma Bedeline İtiraz

İdare tarafından tespit edilen ve bildirilen taşınmaz bedeline ilişkin uzlaşma sağlanması halinde taşınmaz malik yada hissedarları ile komisyon tarafından «Satınalma Tutanağı» imzalanır. Komisyonca belirtilen tutarın kabul edilmemesi halinde ise yine taşınmaz malik yada hissedarları ile komisyon tarafından müştereken «Anlaşmazlık tutanağı» imzalanır. Görüşmeler tamamlandıktan sonra tebligat ulaşıp görüşmeye katılmayan yada görüşmeye katılarak Satın alma yada Anlaşmazlık tutanağına imza atmayan kişiler için «İmtina» tutanağı düzenlenir.

Kamulaştırma Bedelinin Tespitine İlişkin Dava

Kamulaştırılan taşınmazların sahiplerinin İdarece teklif edilen bedeli kabul etmeleri halinde «Tezyidi Bedel» (Bedel Arttırma) davası açamazlar. Başka bir hak talebinde bulunamazlar.

Kamulaştırılan taşınmazların sahipleri teklif edilen bedeli kabul etmemeleri halinde de kamulaştırma bedeli için dava açamazlar. Kamulaştırma bedelinin tespiti için dava açma yetkisi ve görevi kamulaştırmayı yapan İdareye aittir.

Mahkemece 10. madde uyarınca yapılan tebligat, davet veya ilanen tebliğden sonra taşınmaz mal başkasına devir ve ferağ veya temlik edilemez. Mahkemece bu durumun önüne geçmek için Kamulaştırma Kanununun 31/b Maddesine göre şerh konur.

Bu dava, taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesinde görülür.

İtiraz ve Temyiz Süreci

Hak sahipleri veya idare, yerel mahkeme kararını parasal sınırlara uygunsa İstinaf ve Temyiz edilebilir. Ancak Yerel Mahkemenin verdiği kararda tescil hükmü kesin olup bedel yönü ile temyiz mümkündür.

İlgili Mevzuat Maddeleri

• 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu

  • Madde 10: Kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası.

  • Madde 14: Kamulaştırma işlemine itiraz hakkı.

  • Madde 27: Acele kamulaştırma usulü.

• 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu

  • İtiraz davalarının usul ve süreleri.